Edukacja teatralna ma ogromną przyszłość, szczególnie w nauczaniu zintegrowanym, jest zgodna z duchem reformy i nadaje kształt nowoczesnej polskiej szkole. Znaczenie edukacji teatralnej jest niezwykle ważne w kształtowaniu postawy aktywnego uczestnika i odbiorcy kultury. Inspiracją do podjęcia działań w zakresie opracowania programu edukacji teatralnej na zajęciach kółka teatralnego stały się moje doświadczenia pedagogiczne w pracy z dziećmi, które zawsze wyrażały chęć poznania sztuki teatralnej, bardzo chętnie bawiły się w „teatr”, inscenizowały znane bajki, recytowały utwory poetyckie i wykazywały potrzebę aktywnego działania. Bardzo chętnie też brały udział w konkursach recytatorskich oraz w przeglądach teatralnych na szczeblu szkolnym, gminnym i powiatowym, gdzie zdobywały główne nagrody.
Małgorzata Staniaszek nauczyciel nauczania zintegrowanego Szkoła Podstawowa w Gazomi
PROGRAM KÓŁKA TEATRALNEGO DLA KLAS I-III
Teatr szkolny pełni rolę szermierza języka polskiego oraz polskiej kultury, zapewnia rozrywkę kulturalną , jest animatorem wszelkich artystycznych poczynań, pobudzających do samokształcenia. Uczy myślenia i sprawia, że stajemy się bardziej otwarci na świat i ludzi. Edukacja teatralna ma ogromną przyszłość, szczególnie w nauczaniu zintegrowanym, jest zgodna z duchem reformy i nadaje kształt nowoczesnej polskiej szkole. Znaczenie edukacji teatralnej jest niezwykle ważne w kształtowaniu postawy aktywnego uczestnika i odbiorcy kultury. Inspiracją do podjęcia działań w zakresie opracowania programu edukacji teatralnej na zajęciach kółka teatralnego stały się moje doświadczenia pedagogiczne w pracy z dziećmi, które zawsze wyrażały chęć poznania sztuki teatralnej, bardzo chętnie bawiły się w „teatr”, inscenizowały znane bajki, recytowały utwory poetyckie i wykazywały potrzebę aktywnego działania. Bardzo chętnie też brały udział w konkursach recytatorskich oraz w przeglądach teatralnych na szczeblu szkolnym, gminnym i powiatowym, gdzie zdobywały główne nagrody.
I .CEL I GŁÓWNE ZADANIA :
- kształtowanie wrażliwości na sztukę teatralną, refleksyjność w odbiorze - rozwijanie zainteresowań teatrem - percepcja sztuk teatralnych oraz uczestniczenie w różnych formach dramy - wyławianie utalentowanych uczniów, którzy poprzez pracę w kole teatralnym kształtowaliby swoją wyobraźnię i wyzwalali w sobie twórczą aktywność - przeciwdziałanie nudzie szkolnej - wyzwalanie uczniowskiej wyobraźni, zdolności do improwizacji - nauka dykcji, ruchu i gestu scenicznego oraz uzewnętrzniania emocji - kształtowanie intelektu młodego człowieka, bogacenie jego osobowości - nauka współdziałania w grupie podczas wykonywania zadań aktorskich, dorastania do pełnienia ról społecznych - nabycie umiejętności odczytywania informacji przekazanej gestem, mimiką, układem tanecznym, grą aktorów; nastroju zaakcentowanego dekoracją, strojem, charakteryzacją aktorów; dynamiki i przebiegu akcji przedstawionej w balecie, pantomimie, w sztuce teatralnej, w teatrzyku kukiełkowym - rozwijanie zainteresowań różnorodną twórczością - uczestnictwo w konkursach recytatorskich, w przeglądach teatrzyków, w prezentowaniu przygotowywanych przedstawień na choince szkolnej, na terenie klasy, szkoły, gminy, powiatu , dla rodziców, dziadków, nauczycieli, kolegów i koleżanek - rozwijanie zainteresowań czytelniczych, kształtowanie uczuciowego stosunku do książek, czasopism dziecięcych - kształtowanie świadomej dyscypliny , poczucia odpowiedzialności indywidualnej i zbiorowej [ udział jednostki w sukcesie zespołu ] - utrwalenie więzi międzypokoleniowej podczas wystawiania przedstawień dla rodziców, dziadków, kobiet z Koła Gospodyń Wiejskich z okolicznych wiosek - kompensacyjna i terapeutyczna rola kółka teatralnego w stosunku do dzieci mających trudności z wykazaniem się w innych dziedzinach, dzieci z trudnościami w nauce, nieśmiałych, mało aktywnych, z wadami wymowy, niezdyscyplinowanych, a nawet nadpobudliwych psychoruchowo.
II. GŁÓWNE PROBLEMY I ZAGADNIENIA ANALIZOWANE NA ZAJĘCIACH KÓŁKA TEATRALNEGO
• Wybór i analiza utworu literackiego • Udramatyzowanie tekstu: określenie tematu utworu, sformułowanie głównej myśli – idei, morału, wyodrębnienie kolejności zdarzeń, określenie czasu, miejsca akcji, występujących osób, ocena postępowania bohaterów • Ćwiczenia w czytaniu treści utworu: czytanie rolami, wyraziste, ekspresyjne, z naturalną intonacją, akcentami i interpunkcją, wyodrębnienie dialogów, monologów, słowa od autora w tekście ciągłym • Dobór dzieci do poszczególnych ról z uwzględnieniem cech charakterystycznych przedstawionych postaci • Przepisywanie ról, uczenie się ról na pamięć, dobre pamięciowe opanowanie ról • Doskonalenie wymowy, znajomość techniki mówienia[ oddech, artykulacja, dykcja, emisja] • Wybór przez uczniów techniki wykonania inscenizacji np. teatrzyk cieni, teatrzyk kukiełkowy, żywy plan itd. • Projektowanie i wykonywanie scenografii, rekwizytów, kostiumów dla żywego aktora lub lalek • Praca z lalką, kukiełką, przygotowanie lalek, uczenie się manipulowania lalką, synchronizacja ruchu ze słowem • Przygotowanie części muzycznej[ podkładu muzycznego] i strony ruchowej • Przygotowywanie zaproszeń na uroczystość wystawienia sztuki np. dla rodziców, p.dyr, nauczycieli, młodszych kolegów itp. • Projektowanie i wykonywanie plakatów teatralnych do baśni, bajek, przedstawień itp. • Przedstawienie imprezy- wystawienie sztuki, inscenizacji… • Próby pisania [ wygłaszania]mini recenzji nt. oglądanej inscenizacji- wrażenia i odczucia nt. gry „aktorów” i ogólnego wystroju scenograficznego • Wspólne pisanie scenariuszy do wystawienia na scenie • Poznanie historii teatru • Zabawa w teatr grecki-teatr Hellenów- przygotowanie i wystawienie krótkiej sztuki „Kastor i Polideukes” w oparciu o tekst „Mitologii” Jana Parandowskiego • Zapoznanie uczniów z rodzajami teatru: teatr żywego aktora, kukiełkowy, teatr cieni, operetkowy, pantomima, teatr muzyczny, balet, teatr uliczny • Bogacenie czynnego i biernego słownika uczniów związanego z teatrem np. teatr, spektakl, sztuka, scena, kurtyna, gong, widownia, loża, antrakt, akt, rekwizyty, garderoba, plakat, odsłona, premiera, prapremiera, afisz • Poznanie pracowników teatru: dyrektora, reżysera, aktora, charakteryzatora, scenografa, rekwizytora, suflera, operatora światła, kostiumologa, inspicjenta, muzyka, garderobianej, kasjera, bileterki, szatniarza itd. • Poznanie drogi sztuki na scenę • Rozwiązywanie krzyżówek teatralnych i rebusów • Kształtowanie umiejętności kulturalnego zachowania się w teatrze • Organizowanie wycieczek do teatrów do Łodzi i do Warszawy (atmosfera panująca w teatrze, odświętny strój, podziwianie wspaniałej gry profesjonalnych aktorów ,charakteryzacji aktorów, scenografii, strojów, rekwizytów, gry świateł na scenie) • Aktywne uczestnictwo – występy członków kółka teatralnego na terenie klasy, szkoły, miejscowości, gminy, powiatu np. w Gminnych Przeglądach Małych Form Teatralnych w Moszczenicy, w Regionalnych Przeglądach Teatrów Szkolnych w MOK w Piotrkowie Tryb. • Wystawianie teatrzyków przed publicznością z Domu Dziecka, przedszkola, szkoły podstawowej z sąsiedniej gminy
III. ZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA
Uczeń:
1. Wykazuje zainteresowanie różnorodną twórczością, m.in. teatrem. 2. Z radością podejmuje twórcze działania. 3. Wykazuje gotowość do udziału w różnych konkursach, imprezach i spotkaniach o charakterze teatralnym, tanecznym, muzycznym, plastycznym. 4. Zawsze chętnie jedzie do teatru i potrafi kulturalnie zachować się w teatrze. 5. Aktywnie uczestniczy w konkursach recytatorskich, przeglądach teatrzyków. 6. Rozwija swoje zainteresowania czytelnicze. 7. Zna krótką historię teatru, rozróżnia rodzaje teatru, posługuje się czynnie słownikiem związanym z teatrem , wie czym zajmują się poszczególni pracownicy teatru. 8. Potrafi improwizować, mówić o swoich uczuciach i przeżyciach oraz okazywać je innym. 9. Zna i potrafi wykorzystywać swoje mocne strony, pracuje nad słabymi. 10. Zna i stosuje zasady prawidłowej wymowy, właściwie operuje głosem, potrafi zapanować nad przestrzenią sceniczną. 11. Pracuje wytrwale, cierpliwie, umie skoncentrować się na pracy i nauce. 12. Potrafi współdziałać w grupie. 13. Ma poczucie własnej wartości, radzi sobie z tremą i nieśmiałością. 14. Potrafi zaprojektować i wykonać scenografię, potrzebne rekwizyty, a nawet kostiumy dla kukiełek. 15. Umie wykonać zaproszenie na premierę przygotowywanego przedstawienia dla rodziców, dla p. dyr. itp. 16. Potrafi projektować i wykonywać plakaty teatralne do wystawianych sztuk teatralnych. 17. Zna doskonale drogę sztuki na scenę i aktywnie uczestniczy w przygotowaniu widowisk
IV.PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Cele założone w programie będą osiągane za pomocą następujących metod, form i środków: - zabawy rozwijające zmysły, wyobraźnię, fantazję, refleks - gry koncentrujące się na rozwijaniu sprawności intelektualnej i fizycznej, umiejętności koncentracji, pamięci i aktywności - inne formy artystyczne, np. taniec, śpiew, ruch twórczy, pisanie tekstów, tworzenie opowiadań twórczych - wyjazdy do teatru do Łodzi, analiza spektakli - działalność praktyczna z zakresu operowania „żywym słowem” oraz umiejętności poruszania się na scenie - działalność praktyczna z zakresu działań plastycznych związanych z wykonywaniem strojów, rekwizytów, elementów scenografii, dekoracji - działalność muzyczna związana z poznaniem nowych piosenek, tworzeniem melodii do tekstu, opracowaniem choreografii do wybranych tańców - techniki dramy, np. POZA, RZEŹBA, ŻYWY OBRAZ, PANTOMIMA, SCENKA IMPROWIZOWANA, PŁASZCZ EKSPERTA, TECHNIKA OTWARTYCH MYŚLI, STOP-KLATKA, FILM - obserwacja mimowolna i ukierunkowana - pokaz i samodzielne czynności uczniów - pogadanka i dyskusja - rozwiązywanie problemów - ćwiczenia praktyczne
V.UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU
Program dostosowany jest do warunków i możliwości szkoły. Realizowany będzie w trakcie specjalnie organizowanych spotkań na zajęciach kółka teatralnego w klasach nauczania zintegrowanego. Program jest w swym zarysie możliwy do realizacji przez kolejne lata, a przynajmniej przez trzy lata. W czasie trzyletniej realizacji programu przewiduje się przygotowanie inscenizacji, spektakli teatralnych, prezentację ich na przeglądach teatrzyków, prezentację utworów literackich w konkursach recytatorskich, udział dzieci w przedstawieniach teatralnych i muzycznych organizowanych przez placówki szkolne i GOK oraz wyjazdy do teatru. Planuje się, że w zajęciach kółka uczestniczyć będzie 12 uczniów, tj. tylu, ile liczy klasa druga, której jestem wychowawcą. Zajęcia prowadzić będę społecznie. Odbywać się będą zazwyczaj 4 razy w miesiącu za zgodą rodziców i we współpracy z nimi, z ich zaangażowaniem i pomocą.
VI. EWALUACJA PROGRAMU
Ewaluacja programu będzie polegała na przeprowadzeniu ankiet wśród uczestników zajęć pod koniec każdego roku szkolnego, co stanowić będzie materiał do wnioskowania i wprowadzenia ewentualnych korekt. Istotnym elementem ewaluacji będzie także obserwacja postępów dzieci na zajęciach oraz podczas przygotowanych przez nie przedstawień.
BIBLIOGRAFIA:
1 Jerzykowska K. : Teatrałki czyli teatralne kawałki na różne szkolne okazje, Łódź 2004,
2. Krzyczkowska A. : Szkoła uśmiechnięta na co dzień i od święta. Scenariusze imprez szkolnych dla II i III etapu kształcenia , Kielce 2002,
3. Kołodziejska I.: Teatrzyk dla klas młodszych, Płock 1997,
4. Klus- Stańska D. : Scenariusze przedstawień szkolnych. Między wzruszeniem a śmiechem, Kraków 1998,
5. Pr. zbiorowa pod red. Fechner- Sędzickiej I.:Szkolne teatrzyki na cztery pory roku, Toruń 2003,
6. Kubeczek M. :Kółko teatralne w szkole podstawowej i gimnazjum, Warszawa 2003,
7. Hausbrandt A.: Elementy wiedzy o teatrze, Warszawa 1990,
8. Awgulowa J., Świętek W.: Inscenizacje w klasach początkowych, Warszawa 1985,
9. Broszkiewicz B. , Jarek J.: Teatr szkolny. Głoski, sylaby, wyrazy, Wrocław 2003,
10.Broszkiewicz B. , Jarek J.: Warsztaty edukacji teatralnej – teatr dziecięcy, Wrocław 2004.
|